Gerçek kral Arthur kimdir? Yuvarlak Masa Şövalyelerini Kutsal Kase arayışına yönlendiren ve eşi Guinevere’nin Lancelot’a aşık olduğu efsanevi kral. Efsaneye göre Kral Arthur ölmedi, sihirli Avalon adasında İngiltere’nin tekrar kurtarılması gereken günü bekleyerek uyuyor.
Peki Kral Arthur gerçekte yaşamış mı? Ve eğer öyleyse ne zaman yaşadı ve öldü? Tarihçiler İngiltere’nin Sakson istilası zamanında yaklaşık 500 yıl yaşayan gerçek kral Arthur hakkında birkaç teori ortaya koymuşlardır. Kral Arthur’la ilgili yazılı kanıtlar bulunmamasına rağmen, tüm efsaneler ölümünden birkaç yüzyıl sonra yazıya geçirildi. Arkeologlar tarafından keşfedilen üzerinde “Artognu” yazan gizemli bir taş efsanenin arkasında gerçek bir hikaye olabileceğinin bir işaretidir. Ancak gerçekleri efsanelerden ayırmak oldukça zordur.
410 yılında İngiltere’de Roma hakimiyetinin sona ermesinden sonra, ada kaosa ve şiddete maruz kaldı. 5. yüzyıldan itibaren Anglosaksonlar yeni krallıklar kurmaya çalışırken, günümüzde Almanya’nın yer aldığı toprakları istila etmeye başladılar. İngiltere’de savaşlar başladı. Ortaçağ tarihçisi ve uzmanı olan Norris J. Lacy kitaplarında İngilizlerin savunulması gereken her bir tepe için savaştıklarını yazıyor. Barışı sağlamak için insanların iyi bir krala ihtiyaçları vardı ve bu kaosun içinde bir efsane doğdu.
Gerçek Arthur muhtemelen İngiltere’yi Anglosaksonların istilasından koruyan askeri liderdi. Tarihçiler Tintagel Kalesi’nin 5. yüzyılda geliştiğine ve Kral Arthur’un evi olduğuna inanıyorlar. Bu yer büyük olasılıkla Devon ve Cornwall hükümdarlarının ekonomik ve politik kalesiydi. Akdeniz ülkeleri ile bağlantılıydı. Tintagel’de Yunanistan, Kuzey Afrika ve İspanya’ya ait seramik ve cam parçaları bulunmuştur. Ancak bu bölge 5. ve 6. yüzyıllarda geliştiyse de 7. yüzyılın ortalarından sonra bilinmeyen bir nedenden dolayı terk edildi ve sonraki 500 yıl boyunca tamamen unutuldu.
1138’de İngiliz bir din adamı olan Monmouth’lu Geoffrey “Britanya Kralları Tarihi” başlıklı ilk Kral Arthur hikayesini yazdı. Bu yazı sayesinde Arthur efsanesi dünya çapında büyük bir üne kavuştu. Yazar ayrıca Tintagel’den Arthur’un doğduğu yer olarak bahsetti. Arkeolojik kazılar Geoffrey’nin teorisinin tarihsel verilerle doğrulanabileceğini göstermektedir.
1998’de Tintagel adasında çalışan arkeologlar Artognou taşı veya Arthur’un taşı olarak bilinen bir taş buldular. Taşın üzerinde “Pater Coiavificit Artognov” (Coll soyundan gelen Artognou tarafından yaptırılmıştır) yazıyordu. Yakınlarında yine aynı döneme ait bir Akdeniz çömleği bulundu. Arkeolog Dr. Jeffrey Wainwright’a göre bu taş Tintagel’de yaşamış bir 6. yüzyıl kralının gerçekten var olduğunu ve adının Arthur olduğunu açıkça kanıtlıyor. Wainwright “Burada efsane tarihle kesişiyor” diyor.
M.Ö. 70. yılda İngiltere’yi ellerinde tutan Romalılar, bugün Chester olarak bilinen Caer Legion şehrinde bir amfitiyatro inşa ettiler. Bu İngiltere’nin en büyük amfitiyatrosuydu ve askeri eğitim amaçlı kullanılıyordu. Kazılar amfitiyatronun 5. veya 6. yüzyılda Kral Arthur döneminde yapılandırıldığını göstermiştir. Yuvarlak anfi tiyatro efsanevi Yuvarlak Masaya dönüştürülmüş olabilir. Burası 1.600 savaşçı barındırabilirdi.
544 yılında Bilge Gildas adlı bir İngiliz keşiş 500 yılında meydana gelen büyük bir savaşı kaleme aldı. Gildas’a göre, Ambrosius Aurelianus adında güçlü bir lider İngilizlerin güçlenmelerine yardımcı oldu. Badon Tepesi Muharebesi’nde Aurelianus Sakson işgalcilerini perişan etti ve büyük savaşı kazandı.
800 yılları civarında Nennius adlı başka bir keşiş Ambrosius Aurelianus’un adını Arthur olarak değiştirdi ve Badon Tepesi Muharebesi’nde “dokuz yüz altmış kişi Arthur’un bir darbesiyle düştü” dedi. Efsanevi kralın “tüm savaşlarını kazandığını” da ekleyelim. Tarihçi Peter Correl de Ambrosius Aurelianus ve Kral Arthur’un Saksonlara karşı büyük bir savaş kazanan aynı kişi olduğunu savundu.
Calleva Atrebatum olarak bilinen Roma kenti Silchester, iddialara göre Kral Arthur’un taç giyme yeriydi. 5. yüzyılda İngiltere’nin Sakson işgali sırasında, iyi korunan çevresi sayesinde önemli bir stratejik şehir haline geldi. İngiltere’nin işgalinden sonra Saksonlar şehri dolaştılar ve ritüel halinde lanetlediler.
Belki de Calleva Kral Arthur’un sihirli kılıcı Excalibur ile bağlantılıdır. Aslında Monmouth’lu Geoffrey’ye göre kılıcın adı ilk başta Caliburn’du ve Calleva kelimesinden türemişti.
1970’lerde tarihçi John Morris Arthur adının Britanya’da 6. yüzyılın başlarında aniden popülerleştiğini iddia etti. Morris’e göre bu, gerçek Arthur’un var olduğunun ve muhtemelen Britanya’nın hükümdarı olduğunun kanıtıydı.
Bazı tarihçilere göre Kral Arthur gerçek bir insan değildi ve efsanesi kelt mitolojisine dayanmaktadır. Onlara göre Arthur’un adı keltçe “ayı” kelimesinden gelmiş olabilir. Yani efsanevi Kral Arthur vahşi hayvan tanrısının insan vücudundaki hali olabilir. Bu Keltler için olağan bir durumdu. Mitolojilerinde genellikle güçlü yaratıklar yer alıyor.
Kral Arthur’un adı kaynaklarda ilk kez 9. yüzyıl başlarında keşiş Nennius tarafından yazılmış olan yazılarda geçiyor. Keşiş Arthur’u Anglosakson kabilelerinin işgaline karşı yapılan savaşlarda birliklerini zafere götüren kahraman Hristiyan savaşçı olarak nitelendirmişti. Nennius Arthur’un savaştığı 12 savaştan bahsetmişti, ancak çoğu tarihçi bir insanın bu savaşların çoğunda aynı anda savaşamayacağını iddia ediyor.
Monmouth’lu Geoffrey 12. yüzyılda Kral Arthur efsanesini yarattı, Arthur’un hayat hikayesini ve inanılmaz kahramanlıklarını anlattı. Geoffrey “Britanya Krallarının Tarihi” adlı kitabında efsanelerle tarihi bir araya getirdi. Ardından efsane 12. yüzyılın yazarı Chrétien de Troyes tarafından geliştirildi. Efsanelere Lancelot ve Kutsal Kase’yi de ekleyen Chrétien de Troyes Arthur’u şövalye romanlarının romantik kahramanına dönüştürdü.
Kral Arthur İle İlgili Filmler
Ortaçağ filmleri ve Kral Arthur efsaneleri sevenler için ilgili filmlerin kısa bir listesine yer veriyoruz.
Kral Arthur: Kılıç Efsanesi (2017)
Yönetmen Guy Ritchie’in 2017 yapımı filminde Arthur’un çocukluğundan bahsediliyor. Babası öldükten sonra tahta yerine amcası Vortigern geçiyor. Büyüdükten sonra Arthur gerçek mirasını almak için geri dönüyor. Filmde efsane kralın rolünü Charlie Hunnam canlandırmıştır.
Kral Arthur (2004)
Yönetmen Antoine Fuqua’nın filminde kral Arthur ve Yuvarlak masa şövalyelerinin hikayesi ekrana geliyor. İlk sahnede Lancelot’un çocukluğu anlatılıyor. Kral Arthur rolünü başarılı oyuncu Clive Owen canlandırıyor.
Krallar Savaşıyor (1981)
Filmde Kral Arthur’un sihirli kılıç Excalibur’un peşindeki epik macerası ekranlara geliyor. John Boorman’ın yönettiği filmde Kral Arthur karakterini Nigel Terry canlandırıyor.
Monty Python ve Kutsal Kâse (1975)
Film Kral Arthur ve Yuvarlak masa şövalyeleri ile ilgili fantastik bir komedidir. Filmin kral ve şövalyelerinin kutsal kaseyi aramalarını mizahi bir dille konu alıyor. Terry Gilliam ve Terry Jones tarafından yönetilen filmde Kral Arthur rolünde Graham Chapman oynuyor.
Camelot (1967)
Filmde Kralı Arthur ile Guinevere evliliği anlatılıyor. Joshua Logan’ın yönettiği fantastik film T.H. White’ın romanından uyarlanmıştır ve Kral Arthur rolünü Richard Harris canlandırmıştır.
Camelot (2011)
Fantastik dram dizisi Camelot Kral Uther’in ölümünden sonraki dönemle başlıyor. Kraliyet büyücüsü Merlin kralın bir köylü gibi büyütülen oğlu Arthur’u tahta çıkması için çağırır. Fakat üvey kız kardeşi Morgan doğaüstü güçlerin de yardımıyla tahtı ele geçirmenin peşindedir. Güzel Guinevere’den güç alan genç kralı zor günler beklemektedir. Kralın karakterini Jamie Campbell Bower canlandırmıştır. Kardeşi Morgan olarak ise güzel oyuncu Eva Green’i izlemekteyiz.
Taşa Saplanan Kılıç (1963)
Walt Disney’in çektiği çizgi filmidir. Arthur adında fakir bir çocuk, İngiliz tarihinin en sevilen krallardan biri olmak için Merlin adında büyücünün yardımıyla sevgi, nezaket, bilgi ve cesaret gücünü öğrenir. Wolfgang Reitherman yönettiği film T.H. White’ın kitabından uyarlanmıştır.
Kaamelott (2004)
Alexandre Astier ve Alain Kappauf yönetmenliğinde çekilen bir Fransız komedi dizisidir. Arthur rolünü dizinin yaratıcısı Alexandre Astier canlandırmıştır. Kral Arthur’un Kâse arayışının konu edildiği dizide destansı maceralar yerine sitcom geleneğine sadık kalınarak karakterler pragmatik bir şekilde ele alınmışlar.
İlk şövalye (1995)
Yönetmen Jerry Zucker’ın bu filminde Lancelot Kral Arthur’la evlenecek olan Guinevere’ye aşık oluyor. Bu sırada Prens Malagant Arthur ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri’nin gücünü ele geçirmeye çalışıyor. Kral Arthur rolünde Sean Connery, Lancelot rolünde ise Richard Gere oynamıştır.
