Haiti’deki Afrika kölelerinin ölülerinin mezarlarından çıktıkları konusunda söylentiler 20. yüzyılın başında dünyayı dolaşıyor. Böylece kitle kültürü yeni bir canavara kavuşuyor.
Şeker tarlalarındaki yeni işçiler son derece iyilerdi: gece gündüz çalışıyor ancak kendilerini yorgun hissetmiyorlardı. Ancak bazı nedenlerden dolayı, onları et veya tuzlu yemeklerle beslemeleri kesinlikle yasaktı. Fakat bir gün çiftçinin karısı işçilere acıdı ve bu yasağı çiğnedi…
Bu hikaye 1918 yılında Haitilerdeki Gonave adasında bir vergi tahsildarı tarafından Amerikalı maceracı William Seabrook’a anlatıldı. Hikaye zombi oldukları ortaya çıkan işçilerin, tuz tadı aldıklarında öldüklerini hatırladıkları ve korkunç iniltilerle büyük bir kargaşa yaşattıkları köye indikleri olayla sona eriyor.
Bunun sonucunda Seabrook’un 1929’da yayınlanan Haiti hakkındaki kitabı, Amerika ve Avrupa için eski Afrika inanışlarına dayanan büyük bir kabusun aracısı oldu. Tabii ki sonrasında zombiler hızla evrensel hayali yaratıklar haline geldiler.
Avrupa kültürü için yaşayan ölüler (ya da canlanan ölüler) aslında yeni bir fikir değildi. Dünya insanlar tarafından yeniden canlandırılmış cesetleri daha öncesinde duymuştu bile. Siyahi kölelerden önce 1818’de Mary Shelley, Frankenstein’ında ölüleri başarıyla “canlandırmıştı”.
Howard Phillips Lovecraft da eserlerinde canlandırma fikri üzerinde bazı denemeler yapmıştı. Bunlardan birinde Haitililer gibi canlanan cesetleri, bir başkasında kendi cesediyle hayatı destekleyen bir doktoru anlatmıştı.
1932’de “White Zombie” filmi yayınlandı. Filmde kurbanlarını özel bir pudra ile zehirleyerek köleler yaratma teknolojisinde ustalaşan büyücü güzel bir kızı kurnazlıkla zombiye dönüştürüyor.
Zaman ilerledikçe yönetmen George Romero izleyiciye biraz sıkıcı gelen görüntünün temelinde tamamen yeni bir şey ortaya çıkardı. “Yaşayan Ölülerin Gecesi” filminde sihirle değil, tesadüfen radyasyonla üretilen agresif, kana susamış yaşayan ölüleri görüyoruz. Ateş onları korkutuyor ve kafalarına ateş edildiğinde ölüyorlar. Aynı zamanda Romero’nun filmi ölülerle ilgili değil, ölüm karşısında bile birleşemeyen bir insan toplumu hakkındadır. Filmdeki topluluk, tesadüfen kendilerini aynı evde, yaratıklarla çevrili olarak bulan yabancı bir gruptur. Film yaşayan ölüleri eski popülerliğine geri döndürdü ve Romero’yu zamanının en iyi zombi yönetmeni yaptı.
1980 yılında antropolog Wade Davis, Haiti sakinlerinin kültüründe bir tür acımasız ceza olduğunu ortaya çıkardı: suçlulara özel bir madde olan tetrodotoksin içeren bir toz verilirdi. Bu zehir bazı balıklarla amfibi organizmalarında bulunur ve belirli konsantrasyonda alındığında kas seğirmesine, bol tükürük salgılanmasına, ciltte hassasiyet, konuşma yeteneği ve hatta düşünme kaybına neden oluyor.
Ancak zombilerin “gerçek” kökeni o zamanlar pek kimsenin ilgisini çekmiyordu. Ekranlarda “Şeytanın Ölüsü”, “Yaşayan Ölülerin Dönüşü”, “Diriltici” gibi filmler boy göstermeye başlamıştı. Milenyumun başında zombilerle ilgili filmler iyice hız kazandılar. “Ölümcül Deney” ve “28 Gün Sonra” gibi kült yapımlar ortaya çıktı.
Geçtiğimiz on yıl boyunca zombiler yalnızca farklı türleri denemeyi değil, aynı zamanda gözle görülür derecede daha güzel ve gösterişli olmayı da başardılar.
Günümüzün film alanında zombiler, kendilerini zor yaşam şartlarında bulan insanlardır. Yani ölmüşler ve paradoksal olarak bir şekilde yaşamaları gerekiyor.
Zombilerle İlgili Fimler Listesi
Ben Efsaneyim (2007)
Bilinmeyen bir virüs dünya nüfusunun yarısını yok etti ve kalan yarısını zombilere dönüştürdü. Hastalığa karşı bağışığı olduğundan hayatta kalan tek kişi gün boyunca bir panzehir bulmaya ve salgının nedenlerinin kaynağına inmeye çalışır.
Yönetmen: Francis Lawrence
Senaryo: Mark Protosevich, Akiva Goldsman
Orijinal kaynak: Richard Matheson (roman)
Oyuncular: Will Smith, Alice Braga, Charlie Tahan
Ölümcül deney (2002)
Dev bir yeraltı laboratuvarında serbest kalan tehlikeli bir virüs kurbanlarını anında acımasız zombilere dönüştürüyor. Korkunç pençelerin bir tek ısırığı ya da sıyrığı bir insanın yaşayan bir yamyam haline gelmesi için yeterlidir.
Büyüleyici Alice ve cesur polis memuru Matt’in de içinde yer aldığı özel bir kuvvet grubu mutasyona uğramış korkunç hayvanlar ve aç canavarlarla dolup taşan gizli yapıya gönderilir. Virüsü dünyaya yayılmadan önce yok etmek için sadece üç saatleri vardır.
Yönetmen: Paul W.S. Anderson
Senaryo: Paul W.S. Anderson
Oyuncular: Milla Jovovich, Michelle Rodriguez, Ryan McCluskey
28 gün sonra (2002)
Bir grup aşırı doğal yaşam yanlısı primatların çalışma merkezini işgal eder ve gizli bir bilim laboratuvarında kontrol dışına çıkmış saldırganlık virüsü bulaşmış bir maymunu serbest bırakırlar. Kan yoluyla saniyeler içinde bulaşan ölümcül virüs anında enfeksiyona yol açar ve herhangi bir canlı ile temas etmesi halinde onu kana susamış bir canavara dönüştürür.
4 hafta sonra İngiltere’nin tamamı korkunç bir salgın yaşıyor: birçok insan tahliye ediliyor, diğerleri kurtulmayı umarak güvenli yerler arıyor. Virüse yakalanmayanlar terk edilmiş bir evde bir grup askerle birlikte saklanırlar. Hep birlikte durumu çözmek ve düzeltmek zorundalar.
Yönetmen: Danny Boyle
Senaryo: Alex Garland
Oyuncular: Cillian Murphy, Naomie Harris, Christopher Eccleston
Zombieland (2009)
Birleşik Devletler’in zombiler tarafından istilasından sonra, küçük bir kurtulanlar grubu ülkeyi bir köşeden diğerine dolaşıp yaşayan ölülerle mücadele ediyorlar. Güvende olacaklarını umarak eğlence parkında kalmaya karar veriyorlar.
Yönetmen: Ruben Fleischer
Senaryo: Rhett Reese, Paul Wernick
Oyuncular: Jesse Eisenberg, Emma Stone, Woody Harrelson
Zombilerin Şafağı (2004)
Shaun’ın hayatında her şey ters gidiyor: 29 yaşındadır, Eldorado’da sıradan bir satış asistanı olarak çalışıyor, evde sürekli sorunlar var ve kız arkadaşı tarafından terk ediliyor. Yani yaşam değil tam bir işkence. Yetmezmiş gibi garip bir salgın başlıyor; canlanan ve çok aç olan cesetler sisli sokakları dolaşmaya başlıyor, masum vatandaşları enfekte ederek onları zombilere dönüştürüyorlar. Kahramanımızın sabrının sona erdiği yer işte tam olarak burası! Arkadaşı Ed ile birlikte, kazık kürekleri alıp sevdiklerini kurtarmak ve hayatta kalmak için zombilerle savaşmaya çıkıyorlar.
Yönetmen: Edgar Wright
Senaryo: Simon Pegg, Edgar Wright
Oyuncular: Simon Pegg, Nick Frost, Kate Ashfield
Ölülerin safağı (2004)
Amerika milyonlarca yaşayan ölünün ani istilasıyla sarsılmaya devam ederken, hayatta kalan küçük bir grup alışveriş merkezinin binasında sığınak ve koruma bulmaya çalışıyor. Ancak bir zombi saldırısına ne kadar süre dayanabilirler?
Yönetmen: Zack Snyder
Senaryo: George A. Romero, James Gunn
Oyuncular: Sarah Polley, Ving Rhames, Mekhi Phifer
The Return of the Living Dead (1985)
Kırsal bir tıbbi depoda konteynerler yıllar öncesinden orada bulunan zombileri barındırıyor. Günlerin birinde ambalaj kırılır, zehirli gaz patlayıp dışarıya çıkar ve komşu mezarlığındaki ölüler yaşayanların beyninin tadını çıkarmak için sessiz cennetlerini terk ederler.
Yönetmen: Dan O’Bannon
Hikaye: Rudy Ricci, John A. Russo, Russell Streiner
Senaryo: Dan O’Bannon
Oyuncular: Clu Gulager, James Karen, Don Calfa
Yaşayan Ölülerin Gecesi (1968)
Barbara ve kardeşi Johnny tenha bir yerde bulunan mezarlığa gelirler. Beklenmedik bir şekilde mezarlardan çıkan ölülere benzeyen yaratıklar tarafından saldırıya uğrarlar. Barbara kaçıp yakınlardaki bir eve sığınıyor. Orada zombilerden kaçan insanlardan oluşan küçük bir grupla karşılaşır.
Yönetmen: George A. Romero
Senaryo: John A. Russo, George A. Romero
Oyuncular: Duane Jones, Judith O’Dea, Karl Hardman
Braindead (1992)
1957 yılı. Sumatra Adası’ndan bir maymun alınır. Yerli halk maymunu yakalamak için gelen zoologun ısırıldığı için her iki elini ve sonra da başını kesmek zorunda kalır. Sonrasında yaratık ana karakterin annesini ısırıyor. Isırıkların sonuçları korkunçtur, yavaş yavaş korkunç zombilerin istilası yaşanır.
Yönetmen: Peter Jackson
Senaryo: Stephen Sinclair, Fran Walsh, Peter Jackson
Oyuncular: Timothy Balme, Diana Peñalver, Elizabeth Moody
Şeytanın ölüsü (1981)
Gençler hafta sonu için kır evi kiralıyorlar. Ev vahşi doğada bulunuyor. Öncesinde burada bir arkeologun yaşadığı ortaya çıkar, daha sonra bodrumda çeşitli mistik eserler bulurlar. Örneğin, ölülerin kitabı, bilinmeyen büyülü nesneleri ve anlaşılmayan bir dilde kayıtlar içeren bir kayıt cihazı. Gençler kaydı dinlerler. Karanlık çöktüğünde, uyandırdıkları ruhlarla hesaplaşmaları gerekiyor!
Yönetmen: Sam Raimi
Senaryo: Sam Raimi
Oyuncular: Bruce Campbell, Ellen Sandweiss, Richard DeManincor
